| |
Datum |
Gebeurtenis(sen) |
| 1 | 1893 | - 1893: Kiesrecht
In België wordt in 1893 het algemeen meervoudig stemrecht ingevoerd, en in Nieuw-Zuid-Wales (Australië) wordt het juist afgeschaft en vervangen door het beginsel van "one man, one vote".
in Nederland wordt een jaar later de ontwerp-kieswet van Johannes Tak van Poortvliet verworpen. De kiesrechtuitbreiding verdeelt zowel de liberalen als de Anti-Revolutionairen in "Takkianen" en "Anti-Takkianen". In 1896 weet minister Samuel van Houten het kiesrecht zo in de wet te formuleren dat de helft van de volwassen mannen kiesgerechtigd wordt.
Intussen voeren in 1893 Nieuw-Zeeland en de Amerikaanse staat Colorado als eerste landen vrouwenkiesrecht in.
|
| 2 | 1895 | - 1895: Cinematograaf
Vanaf 1895 trekken de gebroeders Lumière rond met hun cinematograaf. Het eerste filmpje in Nederland wordt gemaakt bij de inhuldiging van koningin Wilhelmina in 1898.
- 1895: Röntgen
Ontdekking van röntgenstraling door Wilhelm Conrad Röntgen.
- 1895: Gaspenning
Invoering van de gaspenning.
Een gaspenning of gasmunt is een muntje waarmee men tot in de jaren 50 (in sommige gemeenten tot in de jaren 60) van de 20e eeuw het gasverbruik in vele gemeenten kon betalen. Hiervoor was in de meterkast een speciale meter, een muntmeter, geïnstalleerd, die door de meteropnemer werd geleegd. De munten kocht men uit muntautomaten die in de wijken waren geplaatst door het gemeentelijk gasbedrijf. In Rotterdam werden ze verkocht door waterstokerijen.
Na inworp moest de knop gedraaid worden
Het doel van de gaspenningen was te voorkomen dat mensen een te grote betalingsachterstand opliepen bij het gasbedrijf.
In tegenstelling tot een verkoopautomaat had een muntmeter geen verfijnde apparatuur om de penning te controleren. Dat was niet nodig: als er valse munten in de meter werden gevonden, wist men wie daarvoor aansprakelijk was.
|
| 3 | 1896 | - 1896: Nobelprijs
De Zweedse industrieel Alfred Nobel, rijk geworden in oorlogen en wapenwedloop, sterft. Met zijn testament richt hij een stichting op die zijn vermogen zal beheren en uit de rente jaarlijks prijzen zal toekennen voor de bevordering van wetenschap en vrede.
- 18 mei 1896: De eerste auto in Nederland
Er wordt veel gespeculeerd over wie de eerste auto in Nederland bezat. Algemeen wordt aangenomen dat de Haagse hoffotograaf Adolphe Zimmermans, dit is een pseudoniem voor B.E.A. van Varseveld, de eerste Nederlandse automobilist was. Zimmermans was geïnteresseerd in de nieuwe uitvinding en bestelde een Benz Victoria. De Benz was afkomstig uit de Duitse stad Mannheim en werd afgeleverd in Arnhem op 18 mei 1896. Het daaropvolgende jaar besloten Menno en August Eysink, zoons van voertuigfabrikant Eysink, de eerste Nederlandse auto te bouwen. In eerste instantie maakten zij gebruik van Benz-motoren, maar daarna creëerden zij hun eigen motoren. Hiermee was Eysink de eerste Nederlandse autofabrikant.
|
| 4 | 1897 | - 1897: Goudkoorts
Goldrush van Klondike in Canada.
In 1896 werd goud gevonden in de Bonanza Creek, nabij Dawson City in Yukon, Canada. Toen een aantal mijnwerkers in 1897 met hun goud in Seattle aankwamen, brak een goudkoorts uit die leidde tot een grote goldrush. Duizenden goudzoekers trokken naar de regio Klondike in Yukon. Dawson City groeide binnen een paar maanden tot een metropool van zeker 30.000 inwoners.
|
| 5 | 1903 | - 17 dec 1903: Eerste vlucht gebroeders Wright
De Wright Flyer was het eerste gemotoriseerde vliegtuig dat echt van de grond kwam. Op 17 december 1903 maakten de gebroeders Wright bij het dorp Kitty Hawk, in North Carolina er hun eerste geslaagde vlucht mee. Het vliegtuig was voornamelijk gemaakt van hout en stof. De motor, een 4-cilinder van 12 pk, werd ontworpen en gemaakt door Charles Taylor.
Het toestel bleef de eerste keer 12 seconden in de lucht en legde een afstand van 120 voet (= 36,6 meter) af. Later op de dag kwam het vliegtuigje tot 852 voet (260 meter) in 59 seconden.[1] Die 260 meter werden met een gemiddelde snelheid van bijna 16 km/u afgelegd.
Het vliegtuig is onderdeel van de expositie The Wright Brothers & The Invention of the Aerial Age in het National Air and Space Museum in Washington, DC
|
| 6 | 1912 | - 14 apr 1912: Ondergang Titanic
Op 14 april 1912 kwam de RMS Titanic in botsing met een ijsberg op de Atlantische Oceaan. Binnen drie uur verdween het schip onder water, met de dood van 1.522 opvarenden als gevolg. Door de bestudering van de persoonlijke verhalen van zowel slachtoffers als overlevenden kunnen historici inmiddels een indrukwekkend gedetailleerd beeld schetsen van de laatste uren van de Titanic.
|
| 7 | 1914 | - 28 jul 1914—11 nov 1918: Eerste Wereldoorlog
De Eerste Wereldoorlog, ook de Wereldoorlog of de Grote Oorlog genoemd, was een wereldoorlog die in Europa begon op 28 juli 1914 en tot 11 november 1918 duurde. Elf november bleef bekend als Wapenstilstandsdag. Met in 1918 de Spaanse griep afkomstig van de Amerikanen. Door de griep werd deze oorlog het dodelijkste conflict dat de mensheid ooit kende.
|
| 8 | 1919 | - 6 nov 1919: Eerste Radio uitzending in Nederland
Den Haag 1919 – Boven de deur van zijn ‘studio’ prijkt een bordje met de tekst “Brandt dit licht, dan koppen dicht”. Vanuit zijn eigen woonhuis verzorgt Hans Idzerda op de avond van 6 november 1919 de eerste radio-uitzending in Nederland en stichtte daarmee eveneens de eerste commerciële radio-omroep ter wereld.
|
| 9 | 1932 | - 1932: Wilhelmus van Nassouwe
Een volkslied is een lied dat een land symbolisch vertegenwoordigt. In Nederland is het 'Wilhelmus van Nassouwe' het officiële volkslied sinds 1932. Tot die tijd was het 'Wien Neêrlands Bloed' het officiële volkslied van het Koninkrijk der Nederlanden. Het Wilhelmus is wel eerder ontstaan dan het 'Wien Neêrlands Bloed'.
|
| 10 | 1939 | - 1 sep 1939—2 sep 1945: Tweede Wereldoorlog
Met in augustus 1945 nucleaire wapens ingezet tegen de Japanse burgerbevolking. Hierbij vielen 250.000 directe slachtoffers.
- 3 sep 1939: Oorlog
Brittanië en Frankrijk verklaren Duitsland de oorlog
|
| 11 | 1940 | - 27 jul 1940: What's up doc?
Bugs Bunny is een personage uit de tekenfilmserie Looney Tunes/Merrie Melodies. Bugs is een van de bekendste tekenfilmfiguren ter wereld. Vooral bekend is zijn in een New Yorks accent gestelde vraag: "What's up doc?", die voor het eerst op 27 juli 1940 te horen was in A Wild Hare. Bugs verscheen echter al in 1938 in een filmpje van Porky Pig: Porky's Hare Hunt. Het bekendst is hij echter geworden met zijn tegenspelers Elmer Fudd en Daffy Duck.
|
| 12 | 1947 | - 1947: Polaroid camera
In 1888 werd de eerste goedkope, draagbare camera ontwikkeld. Sindsdien kan in principe iedereen foto’s maken. Met de introductie van de polaroidfoto in 1947 werd het mogelijk om onmiddellijk je gemaakte beeld te bewonderen.
|
| 13 | 1952 | - 31 mei 1952: Opening Sprookjesbos
Op 31 mei 1952 wordt het Sprookjesbos geopend met tien sprookjes. De sprookjes van het eerste uur zijn: Doornroosje, Sneeuwwitje, De Kikkerkoning, De Magische Klok, De Chinese Nachtegaal, Het stoute Prinsesje, De zes Dienaren, Het Kabouterdorp, Vrouw Holle en Kleine Boodschap. Er komen 222.941 bezoekers die 80 cent (€ 0,36) voor een toegangskaartje betalen.
In de jaren die volgen wordt het park uitgebreid met een café-restaurant, een zwembad, een roei- en kanovijver en enkele nieuwe Sprookjesbosbewoners zoals de slapende kok en de schildwacht bij Doornroosje, Hans en Grietje. In 1953 zien 411.671 bezoekers De rode Schoentjes voor het eerst dansen en slechts drie jaar later, met de komst van de Stoomcarrousel in 1956, loopt het bezoekersaantal op tot 700.000.
|
| 14 | 1956 | - 1956: eerste vrouwelijke minister
Margaretha Albertina Maria (Marga) Klompé (Arnhem, 16 augustus 1912 – Den Haag, 28 oktober 1986) was een Nederlands politica namens de Katholieke Volkspartij (KVP). In 1956 werd ze de eerste vrouwelijke minister van Nederland. Ze was de eerste vrouw die de eretitel minister van Staat kreeg (1971-1986).
Marga Klompé is een van de belangrijkste grondleggers van de verzorgingsstaat. De Algemene bijstandswet van 1965, die Nederlanders levensonderhoud garandeert, is van haar hand.
|
| 15 | 1958 | - 1958: Geboren in 1958
14 mrt - Prins Albert van Monaco
29 mei - Willem Holleeder, Nederlands crimineel
7 jun - Prince, Amerikaans gitarist, zanger, artiest en componist (overleden 2016)
16 aug - Madonna, Amerikaans zangeres en actrice
29 aug - Michael Jackson (overleden 25 juni 2009)
5 okt - André Kuipers, Nederlands ruimtevaarder
22 okt - Ron Fresen, Nederlands politiek correspondent
- 1 jan 1958: Europese Economische Gemeenschap
De Europese Economische Gemeenschap (EEG) werd opgericht op 1 januari 1958, toen het Verdrag van Rome in werking trad. Dit verdrag was op 25 maart 1957 getekend door België, de Bondsrepubliek Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland.
De EEG stond aan de basis van de huidige Europese Unie. Binnen de EEG werd een gemeenschappelijke markt gevormd. Het EEG-verdrag bevatte bepalingen over landbouw, transportmogelijkheden, en economische relaties met niet-leden. Later zouden ook kapitaal en arbeidskrachten deel uitmaken van de gemeenschappelijke markt.
|
| 16 | 1960 | - 1960: Straalvliegtuig bij KLM
De eerste straalvliegtuigen worden in gebruik genomen door de KLM met de eerste rechtstreekse vluchten tussen Amsterdam en New York.
- 1960: Geboren in 1960
24 mrt - Nena, Duits zangeres
29 apr - Gerard Joling, Nederlands zanger
8 sep - Matthijs van Nieuwkerk, Nederlands presentator
9 sep - Hugh Grant, Brits acteur
24 okt -Bert Visscher, Nederlands cabaretier
- 1 apr 1960: Eerste Meteorologische satelliet
Tiros 1, de eerste meteorologische satelliet, wordt gelanceerd.
- 20 apr 1960: Radio Veronica
Eerste uitzending van Radio Veronica, een testuitzending vanaf het zendschip Borkum Riff op de Noordzee.
- 14 okt 1960: Gasbel
Tijdens een debat in het Europees Parlement over de Europese energievoorziening onthult een Belgische senator dat in Nederland een enorme gasbel onder de grond zou zitten. Nederlandse woordvoerders geven toe dat nabij het Groningse Slochteren inderdaad gas is aangeboord. Later zal blijken dat het gaat om een bel van ca. 2400 miljard kubieke meter.
|
| 17 | 1961 | - 31 jan 1961: Chimpansee de ruimte in
Lancering door de NASA van de Mercury MR-2 met aan boord de chimpansee Ham. Hij verblijft zestien minuten in de ruimte.
- 29 apr 1961: Oprichting Wereld Natuur Fonds
Vier Britse natuurliefhebbers komen tot de conclusie dat er krachtige maatregelen nodig zijn om de snelle achteruitgang van de natuur op de aarde een halt toe te roepen en richten op 11 september 1961 The World Wildlife Fund (WWF) op.
Prins Bernhard wordt president van de nieuwe organisatie.
- 4 dec 1961: Wereldkampioen Judo
Anton Geesink wordt in Parijs als eerste niet-Japanner wereldkampioen judo.
|
| 18 | 1962 | - 1962: Oprichting van The Rolling Stones
In de Nederlandse Top 40 hadden The Rolling Stones de volgende nummer 1-hits, vijf in totaal, waarvan Paint It Black zowel in 1966 als in 1990 op de eerste plek stond:
(I Can't Get No) Satisfaction (1965)
Paint It Black (1966/1990)
We Love You / Dandelion (1967)
Brown Sugar (1971)
Angie (1973)
- 3 jul 1962: Geboorte Tom Cruise
Tom Cruise, volledige naam Thomas Cruise Mapother IV, is een Amerikaans acteur. Wikipedia
Geboren: 3 juli 1962 (59 jaar), Syracuse, New York, Verenigde Staten
Lengte: 1,7 m
Huwelijkspartner: Katie Holmes (geh. 2006–2012), Nicole Kidman (geh. 1990–2001), Mimi Rogers (geh. 1987–1990)
Kinderen: Suri Cruise, Connor Cruise, Isabella Jane Cruise
Ouders: Thomas Mapother III, Mary Lee Pfeiffer
Broers/zussen: Marian Mapother, Cass Mapother, Lee Ann Mapother
|
| 19 | 1963 | - 1963: Eerste cassettebandje
De compacte muziekcassette is een ontwikkeling geweest van de Nederlander Lou Ottens, werknemer van Philips in de vestiging in Hasselt. In 1963 werd het eerste prototype geïntroduceerd. De cassette was bijzonder populair naast de grammofoonplaat voordat de digitale geluidsdragers werden ontwikkeld.
Lou Ottens overleed op 6 maart 2021
|
| 20 | 1964 | - 1964: Geboren in 1964
07 januari: Nicolas Cage (Amerikaans, acteur)
12 januari: Jeff Bezos (Amerikaans, oprichter Amazon.com)
17 januari: Michelle Obama (Amerikaans, vrouw van ex-president Barack Obama)
18 maart: Bonnie Blair (Amerikaans, schaatsster)
29 maart: Elle Macpherson (Brits, model en actrice)
01 april: Erik Breukink (Nederlands, wielrenner en ploegleider)
03 april: Nigel Farage (Brits, politicus)
01 mei: Yvonne van Gennip (Nederlands, schaatsster)
26 mei: Lenny Kravitz (Amerikaans, zanger)
06 juni: Nelli Cooman (Nederlands, atlete)
15 juni: Courteney Cox:Arquette (Amerikaans, actrice)
22 juni: Dan Brown (Amerikaans, schrijver)
08 juli: Linda de Mol (Nederlands, presentatrice en ondernemer)
16 juli: Miguel Indurain (Spaans, wielrenner)
20 juli: Chris Cornell (Amerikaans, zanger)
26 juli: Sandra Bullock (Amerikaans, actrice)
05 augustus: Pia Douwes (Nederlands, musicalzangeres)
02 september: Keanu Reeves (Amerikaans, acteur)
03 september: Adam Curry (Amerikaans/Nederlands, diskjockey en ondernemer)
22 september: Jort Kelder (Nederlands, presentator en oud hoofdredacteur Quote)
30 september: Monica Bellucci (Italiaans, model en actrice)
09 oktober: Guillermo del Toro (Mexicaans, filmregisseur)
31 oktober: Marco van Basten (Nederlands, voetballer en trainer)
05 november: Famke Janssen (Nederlands, actrice)
08 december: Teri Hatcher (Amerikaans, actrice)
09 december: Peter Blangé (Nederlands, volleyballer)
23 december: Eddie Vedder (Amerikaans, zanger)
- 1964: Overleden in 1964
5 april: Douglas MacArthur (Amerikaans 5 sterren generaal)
22 juni: Havank (Nederlands schrijver)
25 juni: Gerrit Rietveld (Nederlands ontwerper)
01 augustus: Carel Godin de Beaufort (Nederlands autocoureur)
28 september: Harpo Marx (Amerikaans komiek)
15 oktober: Cole Porter (Amerikaans componist)
20 oktober: Herbert Hoover (Amerikaans president)
16 november: Piet Moeskops (Nederlands wielrenner)
29 november: Anne de Vries (Nederlands schrijver)
11 december: Sam Cooke (Amerikaans zanger)
30 december: Hans Gerhard Creutzfeldt (Duits neuropatholoog)
- 1 jun 1964: 1e Gouden Televizier-Ring
De winnaar hiervan wordt Stiefbeen en zoon van de NCRV
- 6 jun 1964: The Beatles in Nederland
The Beatles treden twee keer op in de veilinghallen te Blokker.
- 14 okt 1964: Nobelprijs
Ds. Martin Luther King ontvangt de Nobelprijs voor de vrede.
|
1893 - 1965 (72 jaar)
Taal
